Siroz

Siroz, karaciğerin geri dönüşümsüz hasarına denir. Sirozun farklı nedenleri ve belirtileri bulunmaktadır. Bu nedenler tedaviyi etkileyebilir.

Değişik hastalıklara ve nedenlere bağlı olarak karaciğerde farklı seviyelerde hasar meydana gelebilir. Bu hasar görme durumu devam ederse karaciğerin yapısında geri dönüşü olmayan farklılıklar meydana gelebilir. Zamanla karaciğer sertleşir, küçülür ve fonksiyonunu yerine getiremez hale gelir.

Karaciğer sirozu ana olarak kompanse dediğimiz  karaciğerin henüz tam olarak fonksiyon kaybına uğramadığı aşamasıdır. Bu dönme yıllarcada sürebilir, klinik belirti olarak halsilik güçsüzlükten başka belirti görülmez. Bu aşama kan testleri ve biyopsi ile saptanabilir.  Dekompanse siroz aşamada ise varis kanamaları, sarılık, karında su toplanması (asit), enfeksiyon, vücutta toksik atıkların birikmesi, koma gibi ölümcül sonuçlara yol açabilmektedir. Bu noktada hayat kurtarıcı tek seçenek hastalıklı karaciğerin alınıp yerine sağlıklı bir karaciğerin nakledilmesidir. Ancak yapılan organ nakli ile hastanın hayatı kurtulabilir.

Sirozun Nedenleri Nelerdir?

Sirozun farklı nedenleri bulunmaktadır. En yaygın nedenler ise şöyledir:

• Viral enfeksiyonlar (Hepatit B, C),
• Alkol,
• Toksik maddelere maruz kalınması (örn. Bitkisel veya medikal ilaçlar, karaciğerdebakır veya demir birikimi)
• Bilier (safra) sistemin blokajıyla yıllar boyu süren karaciğer hasarı

Obezite ve veya diyabet Sorun yaratan etmen zamanında giderilmez veya tedavi edilmezse, siroz ortaya çıkar ve hastalığın seyrini değiştirmek için genellikle çok geç kalınmış olunur.

Sirozun Belirtileri Nelerdir?

Normal karaciğer hücrelerinin farklılaşmaya başlayıp, karaciğerin fonksiyonlarını yitirdiği siroz belirtileri erken ve geç dönem olarak ikiye ayrılabilir.

Erken dönem belirtileri:
Aşırı halsizlik, yorgunluk, uyuklama, gözler ve idrarda sarılaşma (hafif sarılık), ayaklarda şişkinlik, kaşıntı, anemi (düşük hemoglobinseviyesi/ kansızlık).

Geç dönem belirtileri:
Kan kusma, karın boşluğunda sıvı toplanması (asit), vücutta kolayca morluklar oluşması ve kanamaya eğilim, koyu renkli idrar, bilinç bulanıklığı, koma, yoğun sarılık, böbrek bozukluğu ve karaciğer kanseri gibi birçok yaşamı tehdit eden komplikasyonlar yaşayabilir.

Sirozla Yaşamak (Yapılması ve Yapılmaması Gerekenler)

Siroz, karaciğerde geri dönüşümü olmayan hasar anlamına gelse de, sirozun erken evresinde (Child A veya erken Child B) olan bir kişi, karaciğer uzmanları tarafından yapılan uygun bir tedaviyle uzun yıllar boyunca oldukça aktif bir yaşam sürebilir. Diğer yandan, ilerlemiş (Child C evresindeki) siroz, uzman görüşü alınması gereken karaciğer nakli gerekliliğine işaret eder.

Hastalığın derecelendirilmesi ve uygun tedavinin belirlenmesi için, bir karaciğer uzmanıyla birlikte ayrıntılı değerlendirme yapılması gerekir.

Erken sirozda her 3 ayda, ilerlemiş sirozda ise her 1-4 haftada düzenli karaciğer fonksiyon testleri ve izlem yapılmalıdır. Kontrollerin hangi sıklıkla yapılacağı, hastalık belirtilerine ve hastalığın şiddetine bağlı olarak doktorunuz tarafından belirlenir.

Kronik karaciğer hastalığında, optimum karaciğer fonksiyonu için sağlıklı beslenme çok önemlidir. Yaygın inancın aksine, şiddetli sarılık varlığı dışında, karaciğer hastalığının çok ileri evrelerine kadar hastaların sindirim sistemi normal çalışabilmektedir.

Dolayısıyla, karaciğer hastalığının tüm tiplerinde, yağlı gıda ve proteinlerden tamamen kaçınma gerekliliği pek doğru değildir. Halk arasındaki bu yanlış bilgilenme, bir çok karaciğer hastasının gıdasız kalmasına, kilo kaybetmesine ve sağlığın daha hızlı bozulmasına neden olabilmektedir.

Hepatit B ve hepatit C kaynaklı sirozlarda hekiminizin uygun gördüğü ilaç tedavisi seçenekleri de bulunmaktadır.

Yapılmaması Gerekenler

Siroz, karaciğerde geri dönüşümü olmayan hasar anlamına gelse de, sirozun erken evresinde (Child A veya erken Child B) olan bir kişi, karaciğer uzmanları tarafından yapılan uygun bir tedaviyle uzun yıllar boyunca oldukça aktif bir yaşam sürebilir. Diğer yandan, ilerlemiş (Child C evresindeki) siroz, Alkole bağlı sirozda, ne pahasına olursa olsun alkolden kaçınılmalı ve hepatit C başta olmak üzere tüm diğer siroz tiplerinde ise alkol kısıtlanmalıdır.
Özellikle virüse bağlı sirozda, aşırı fiziksel aktiviteden kaçınılmalıdır. Ancak bu sürekli ve zorunlu yatak istirahatı anlamına gelmemektedir. 

Makul düzeyde hareket ve aktivitenin sürdürülmesi önerilir.
Sirozun ileri evrelerinde, yetersiz kan pıhtılaşması ve kanama eğilimine bağlı olarak, temas sporlarından kaçınılmalıdır.
Karaciğer yetersiz olduğundan rastgele kullanılan ilaçlar karaciğere ve tüm vücuda zarar verebilir. Bu nedenle doktora danışmadan herhangi bir ilaç, vitamin, takviye ürün kullanımından kaçınılmalıdır.

Siroz Hastalığı Bulaşıcı Mıdır?

Sirozun bulaşıcılığı etkene bağlıdır. Eğer etken hepatit b c ve d ise daha önceki videolarda sizlerle paylaştığımız gibi bunlar kendilerine ait yollarla bulaşabilir.

Onun dışında hepatit d, karaciğer yağlanması primer biliyer kolonjitde primer sklerozan kolonjitde ve diğer nedenlerde kesinlikle bulaşıcılık söz konusu değildir.

Siroz kısaca şunu söyleyebilirim eğer viral etkenler yoksa bulaşıcı değildir.

Sirozun Sebepleri Nelerdir?

Karaciğer sirozunun ülkemizdeki en sık nedeni viral hepatitlerdir. Viral hepatitler dediğimiz zaman hepatit b virüsü c virüsü ve d virüsüdür. İkinci sıklıkta alkol kullanımı, Üçüncü sıklıkta karaciğer yağlanmasıdır.

Karaciğer yağlanması artık günümüzde karaciğer nâkille hastaların bir kısmını oluşturmaktadır.

Daha sonraki nedenler ise metabolik nedenler dediğimiz vücutta bakır fazlalığıyla giden wilson hastalığı, demir fazlalığı ile giden hemokromatoz adını verdiğimiz tablolarda da karaciğer sirozu görülebilir.

Daha nadir nedenler arasında sayacak olur isek karaciğerin içindeki safra yollarının harabiyeti ile giden primer sklerozan kolonjik primer bilier  kolonjitpr adını verdiğimiz hastalıklarda da karaciğer sirozu ilerleyen dönemde oluşur.

Daha nadir nedenler arasında ise ilaç kullanımı söz konusudur. Özellikle romatizmal hastalıklarda kullanılan ve metotreksat adını verdiğimiz ilaç uzun dönemde yoğun kullanımda karaciğer sirozunun nedeni olabilir.

Siroz Kanser Midir?

Siroz kesinlikle kanser değildir. Ancak sirozun ilerleyen döneminde kanserin artmış bir riski söz konusu her sirozda hastada görülmemekle beraber siroz hastalarının bir kısmında karaciğer kanseri görülebilir.

Bu yüzden biz rutin takipte sirozlu hastalarımızı yılda iki defa mutlaka karaciğer kanseri riskleri açısından taramaya tabi tutarız.

Siroz Ölümcül Bir Hastalık Mıdır?

Sirozun bulaşıcılığı etkene bağlıdır. Eğer etken hepatit b c ve d ise daha önceki videolarda sizlerle paylaştığımız gibi bunlar kendilerine ait yollarla bulaşabilir.

Onun dışında hepatit d, karaciğer yağlanması pirimer bilier kolonjitde primer sklerozan kolonjitde ve diğer nedenlerde kesinlikle bulaşıcılık söz konusu değildir.

Siroz kısaca şunu söyleyebilirim eğer viral etkenler yoksa bulaşıcı değildir.