Ülseratif Kolit

Ülseratif kolit, kalın bağırsakların iç yüzeyini döşeyen bölümün, çevresel faktörlerin etkisi ile iltihaplanması ile seyreden bir hastalıktır. 

Olguların yaklaşık % 95’inde kalın bağırsağın son kısmı olan rektum bölümünün tutulumu vardır.
Ülseratif kolit hastalığı sıklıkla makattan yukarıya doğru kalın bağırsak boyunca yayılır. Sıklıkla 15-40 yaş aralığında rastlanır, ancak olguların % 5’i ise 60 yaştan sonra ortaya çıkmaktadır.

Ülseratif Kolit Hastalığında Ne Şikayetler Görülür?

Makattan kanama: Sık olarak kanlı ishal atakları, sümüksü de olabilir. Sürekli ıkınma isteği (tenesmus)karın ağrısı, kabızlık, safra yolu darlığı Ateş (37.5o C’nin üzerinde) Nabız yüksekliği (taşikardi), Kilo kaybı, Sürekli devam eden halsizlik, Kramp şeklinde karın ağrısı Bazen yaşlılarda kabızlık

Bağırsak dışı belirtiler: eklem iltihapları, ağızda aftlar, bazı göz hastalıkları, safra yolu darlığı (primer sklerozan kolanjit), böbrek taşları, toplar damar tıkanıklıkları

Hastalığın Alevlenmesine Neden Olan İlaçlar Var Mıdır?

Ağrı kesici ilaçlar, aspirin, bazı antibiyotikler, doğum kontrol hapları hastalığın alevlenmesine neden olur. Olguların % 5-10’unun doktora ilk kez hastalığın şiddetli bir alevlenmesi ile başvurduğu bilinmektedir. Bu hasta grubunda tedaviye yanıt alınması durumunda, % 50’sine bir yıl içinde ve % 75’ine ise beş yıl içinde tekrar yeni bir atak ile cerrahi girişim gerektiği belirlenmiştir.

Ülseratif Kolit Teşhisi Nasıl Konulur?

Kolonoskopik değerlendirme şarttır, kolonoksopide barsak duvarındaki iltihabın derecesi, oluşan ülserler ve barsağın ne kadar tutulmuş olduğu saptanabilir. Bu sırada  alınan biyopsilerin patolojik değerlendirilmesi ile kesin tanı konulur.

2. Kan tetkikleri Kansızlık: Hb düzeyinin 10.5 g’ın altında olmasıdır, olguların % 35-75’inde mevcuttur. Trombosit artışı Sedimantasyon yüksekliği (30 mm/saat’ten fazla) Albümin düşüklüğü Potasyum düşüklüğü Magnezyum düşüklüğü Alkali fosfataz yüksekliği de saptanabilir.

Ülseratif Kolit Hastalığı Nasıl Sınıflandırılır?

Hastalık aktivitesinin şiddeti sıklıkla Montreal (Truelove- Witts kriterleri) sınıflamasına göre yapılmaktadır. Remisyon (sakin dönem): günde 3-4 defadan az sayıda dışkılama Hafif şiddette: günde en fazla 4 defa kansız veya kanlı dışkılama Orta şiddette: günde en 4-6 defa kanlı dışkılama Şiddetli: günde 6’dan fazla defa kanlı dışkılama

Ülseratif Kolit Hangi Hastalıklar İle Karışabilir?

• Bağırsak kanseri
• Rektum kanseri
• İltihabi kolit
• İskemik kolit
• Radyasyon koliti
• Lenfositik kolit

Ülseratif Kolit Tedavisinde Hangi İlaçlar Kullanılır

5-ASA (mesalamin): 2.4-4.8 g/gün dozda ve sakin dönemdeki (remisyon) hastalığın idamesinde önemli bir ilaçtır. Tablet ve makata yakın rektum tutulumu olan tiplerde kullanılmak üzere lavman şekilleri mevcuttur.
Sulfasalazin: 4-6 g/gün olarak kullanılır ve hafif ile orta şiddetteki hastalıkta ve sakin dönemdeki (remisyon) hastalıkta etkilidir.
İnfliksimab: Tümör nekroz faktörü inhibitörüdür ve orta ve şiddetli düzeydeki ülseratif kolit vakalarında kullanılır.
Azatioprin: 2.5 mg/kg/gün verilir ve bağışıklık sistemi dengeleyicisidir.
Siklosporin: ameliyattan korunmak için önemlidir.
6-Merkaptopurin: 1.5 mg/kg/gün verilir, kortizon miktarını azaltan bir ilaçtır.
Siprofloksasin: bakterileri engelleyen antibiyotik
Metronidazol: oksijensiz (anaerob) ortamda etkili olan bakterileri yok etmeye yarayan bir antibiyotiktir.
Kortizon: Hafif ve orta şiddetteki olgularda, lavman şeklinde budesonide (2-8 mg/gün) ve hidrokortizon (100 mg/gün) kullanılır. Şiddetli olgularda ise, damardan (İV) 60mg/gün metilprednizolon veya hidrokortizon 400mg/gün olarak verilir.
Balsalazid: hafif ve orta şiddetteki hastalıkta etkilidir.
Dışkı nakli: Sağlıklı bir kişiden alınan dışkı örneğinin bir mikrofiltrasyon sisteminden geçirildikten sonra; lavman, kolonoskopi, tablet, burundan takılan mide sondası yolu ile bağırsak sorunu olan kişilere verilmesidir. Fekal mikrobiota transplantasyonu (FMT) olarak adlandırılan bu yöntem, ilk olarak yoğun antibiyotik kullanımı sonrasında bağırsaktaki yararlı bakterilerin azalması veya yok olması nedeni ile oluşan Clostridium difficile enfeksiyonunun (CDE) tedavisinde kullanılmıştır. CDE yoğun antibiyotik kullanımı sonrasında gelişen ishallerin % 15-25’inden sorumludur. 

Daha sonra ise huzursuz bağırsak sendromu (İBS) ve iltihabi bağırsak hastalığı tedavisinde kullanılmıştır. Bu tür tedaviler Gastroenteroloji Uzmanları tarafından gerçekleştirilmektedir. Henüz yeni sayılabilecek bir tedavi yöntemi olduğundan, uzun dönem sonuçları hakkında yeterli bilgi birikimi yoktur. Bu tedavi yöntemi ile, sarılık (hepatit), AİDS hastalığı (HİV) gibi virüslerin dışkı nakli yapılan kişiye iletimi konusunda çekinceler mevcuttur.

Ülseratif Kolit Çeşitleri Nelerdir?

Ülseratif kolit, kalın bağırsak (kolon) ve rektum ile sınırlıdır. İltihap sadece bağırsak astarının en iç tabakasında meydana gelir. Genellikle rektumda ve alt kolonda başlar, ancak tüm kolonu kapsayacak şekilde sürekli yayılabilir.

Çeşitleri ise;

• Ülseratif Proktit: Enflamasyon anüs (rektum) bölgesine en yakın bölge ile sınırlıdır ve makattan kanama hastalığın tek belirtisi olabilir.
• Proktosigmoidit: Enflamasyon , kolonun alt ucu olan rektum ve sigmoid kolonu içerir.
• Sol taraflı kolit: rektum, sigmoid kolon ve inen kolon tutulmuştur.
• Pankolit: Tüm kalın barsağın tutulumudur.

Ülseratif Kolit Nedenleri Nelerdir?

Uzmanlar, bakteri veya virüslerin yanlışlıkla bağışıklık sistemini kalın bağırsağın iç astarına saldırması için tetikleyebileceği kanısındadır. Bu bağışıklık sistemi yanıtı, iltihaplanmaya neden olarak semptomlara yol açar. Bazı insanlar belirli yiyecekleri yemenin, stresin veya duygusal sıkıntının ülseratif kolite neden olabileceği saptanmıştır. Hastalığın kesin nedeni bilinmemektedir. Ülseratif kolit neden olan faktörler;

• Aşırı aktif bağırsak bağışıklık sistemi
• Genetik faktörler
• Çevre
• Aşırı aktif bağırsak bağışıklık sistemi.

Ülseratif Kolit Belirtileri Nelerdir?

Ülseratif kolit belirtileri, hafif ila şiddetli arasında değişebilir ve kişiden kişiye değişebilir. Aynı zamanda, sağlığınızın iyi olduğu ve hiçbir semptomunuz olmadığı, semptomlarınız rahatsız edici olduğunda nükseder  veya alevlenmeler ile değişebilen remisyon dönemleri ile zamanla değişiklik gösterir.

Kolonun ne kadar iltihaplı olduğuna ve iltihabın ne kadar şiddetli olduğuna göre değişebilir, ancak alevlenme sırasında en sık görülen belirtiler şunlardır:

• İshal. Bu genellikle kan ve mukus ile olur ve acil tuvalete gitme ihtiyacı
• Karında Kramp ağrıları ( Bunlar çok şiddetli olabilir ve sıklıkla dışkılamadan önce ortaya çıkar)
• Yorgunluk ve bitkinlik. Bu, hastalığın kendisinden, kansızlıktan (aşağıya bakınız) veya geceleri sık tuvalete gitmeden dolayı uykusuz kalmaktan olabilir.

• Genel olarak kendinizi iyi hissetmezsiniz. Bazı kişilerde ateşi yükselebilir ve hızlı kalp atışıyla birlikte ateşi çıkabilir
• İştahsızlık ve kilo kaybı.
• Anemi (azalmış kırmızı kan hücresi sayısı)

Ülseratif Kolit Tedavisi Nasıl Yapılmaktadır?

Teşhisi doğrulamak için testlere ve fizik muayenelere ihtiyaç duyulur. Bunları içerebilir:

Kan ve Dışkı Testleri
Basit kan testleri, vücudunuzda bir yerde iltihaplanma olup olmadığını ve anemik olup olmadığınızı gösterebilir. Dışkılarınız ayrıca kanama veya iltihaplanma belirtileri ve ishalinizin bir enfeksiyondan kaynaklanıp kaynaklanmadığını kontrol etmek için test edilebilir. Enflamasyon doğrulanırsa, endoskopi, röntgen veya tarama gibi muayene yapılır.

Endoskopiler
Bir endoskopide, bir doktor veya uzman endoskopist, sindirim sisteminizi incelemek için bir endoskop (ucunda bir kamera bulunan uzun, ince, esnek bir tüp) kullanır. İncelenen bağırsağın bölümüne göre her biri farklı bir isme sahip birkaç endoskopi türü vardır. Kullanılan endoskop tipi de değişiklik gösterecektir

Kolonoskopi veya Sigmoidoskopi
Bu tip endoskopiler genellikle ülseratif kolit teşhisine ve izlenmesine yardımcı olmak için kullanılır. Bu testlerde, SİGMOİDOSKOP adı verilen kısa bir endoskop veya daha uzun ve daha esnek bir kolonsokop, rektumu ve kolonu incelemek  için kullanılmaktadır.

MR ve CT Taramaları
Bazen kolit teşhisine yardımcı olmak için kullanılabilecek diğer testler arasında MRI (Manyetik Rezonans Görüntüleme) ve CT (Bilgisayarlı Tomografi) taramaları bulunur. MRI taramaları mıknatıslar ve radyo dalgaları kullanır ve CT taramaları vücudun ‘3D’ görüntüsünü oluşturmak için özel bir tür röntgen kullanır. Bazı merkezler ayrıca iltihap alanlarını bulmak için ultrason kullanır.

Ülseratif Kolit Tehlikeli Midir?

Ülseratif kolit tedavi edilmediğinde risk oluşturabilir. Bu risk, kolitten etkilenen kolonun kapsamı ile artar ve bu nedenle, sol taraflı kolitten daha yaygın kolitiniz varsa daha fazladır.

Proktiti olan kişilerde artmış risk yoktur. Kanser geliştirme riskinin genellikle semptomların başlamasından yaklaşık 8-10 yıl sonra artmaya başladığını göstermektedir.

Bu, belirtilerinizin başladığı zamandan çok daha geç olmadan teşhis konmalıdır.

Ülseratif Kolit Hastaları Nasıl Beslenmelidir?

Ülseratif kolit şimdiye kadar herhangi bir gıda veya katkı maddesinin kolite neden olabileceğine veya iyileştirebileceğine dair çok az bulgu vardır. Genel olarak en önemli şey, kilonuzu ve gücünüzü korumak
için besleyici ve dengeli bir diyet yemek ve susuz kalmanızı önlemek için yeterince sıvı içmektir bazı gıdaların belirtilerinizi etkilediğini görebilirsiniz.

Örneğin, alevlenmeniz olduğunda, yumuşak, yumuşak yiyecekler çiğ sebzelerden veya baharatsız yiyecekler daha az rahatsızlığa neden olabilir. Bağırsakları açma dürtüsü genellikle alt kolondaki iltihaplanmadan kaynaklanır, ancak lif dışkıya hacim eklediğinden bir tetikleyici görevi görebilir ve aciliyeti daha da kötüleştirebilir.

Bu nedenle, alevlenmeler sırasında yediğiniz lif miktarını azaltmak ve belki de düşük lifli bir diyete geçmek faydalı olabilir. Yeniden tetiklenmemesi amacıyla sağlıklı emin diyet yapmak için doktorunuzun tavsiyesini almak önemlidir

Ülseratif Koliti Neler Tetikler?

Ülseratif kolitte önde gelen bir teori, bağışıklık sistemindeki iltihaplanmayı özellikle belli gıda ürünleri tetiklemektedir.

Süt, yumurta, meyve suları, kuru meyveler, hurma, buğday, ekmek, makarna, alkol, kırmızı et özellikle yağlı et tüketilmemelidir. Psikolojik anlamda duygularınızın yıkıntıya uğradığı ortamdan stres ve sinirden uzak durmak gerekmektedir.

Ülseratif Kolit Kimlerde Görülür?

Ülseratif kolit 2 yaşındaki çocukta da görülebilir,15li yaşlarda da görülebilir. Ülseratif kolit her yaşta ortaya çıkabilir, ancak çoğu insan 30’lu yaşların ortalarında teşhis edilir.

Erkekler ve kadınların etkilenme olasılığı eşittir, ancak yaşlı erkeklere yaşlı kadınlardan daha fazla teşhis konma olasılığı daha yüksektir.

Ülseratif Kolit Tedavi Edilmezse Ne Olur?

Ülseratif kolik tedavi edilmediğinde anemiyi tetikler. Vücutta kansızlık başlar, beslenme bozukluğu, alevlenme döneminde karın şişliği ve kusma gibi semptomlar baş gösterebilir.

İdrar yollarında ve böbreklerde taş oluşur. 60 yaş üstü kişilerde kabızlığa sebep olur. İlerleyen durumlarda bağırsak kanserine yol açabilir.

Ülseratif Kolit Ağrısı Neden Olur?

Ülseratif kolit belirti ve semptomlar arasında kanlı ishal, karın krampları ve sol tarafta ağrı ve acil dışkılama bulunur. Genellikle tüm kolonu etkiler ve şiddetli olabilen kanlı ishal nöbetlerine, karın kramplarına ve ağrıya, yorgunluğa ve önemli kilo kaybına neden olur.

Ülseratif kolitten kaynaklanan karın ağrısı, bağırsaklarda kramp hissi yaratabilir. Bağırsak hareketinden önce veya siz giderken olabilir. Vücudunuzun diğer kısımları da zarar görebilir. Hastalığı olan bazı kişilerin eklemleri ağrır.

Ülseratif Kolit Atakları Nasıl Olur?

Ülseratif kolit ataklar kişiden kişiye değişiklik göstermektedir, kimi hastalarda yaygın ishal olarak görülürken kimi hastalarda ise kabızlık olarak kendini gösterir. Ataklar genel olarak ayakta tedavi edilebilir. Atakları tetikleyen en önemli nedenlerden biri stres bir diğeri ise tüketilen hazır yağlı gıdalardır.